ΣτΕ 38/1990
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Αριθμός 38/1990
Το Συμβούλιο της Επικρατείας
ΤΜΗΜΑ Δ'.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 05-121989, με την εξής σύνθεση: Μ. Μουζουράκης, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Δ'. Τμήματος, Τ. Κούνδουρος, Κ. Γ. Χαλαζωνίτης, Μ. Βροντάκης, Σ. Χαραλαμπίδης, Σύμβουλοι, Φ. Αρναούτογλου, Ν. Ρόζος, Πάρεδροι. Γραμματέας ο Μ. Καλαντζής, Γραμματέας του Δ'. Τμήματος.
Για να δικάσει την από 05-05-1988 αίτηση:
των: 1) Άννα χήρας Ι. Χατζιώτη, 2) Χρήστο Ι. Χατζιώτη, 3) Παναγιώτη Ι. Χατζιώτη, κατοίκου Κηφισίας (οδός Κ., αριθμός 6), 4) Hans K. Keim, κατοίκου Κηφισίας, οι οποίοι δεν παρέστησαν, 5) Brigitte H. Keim, η οποία παρέστη με τον δικηγόρο Άρη Τσάτσο (Αριθμός Μητρώου 71), που τον διόρισε με πληρεξούσιο και 6) Ευστράτιο Δ. Ευστρατιάδη, κατοίκου Κηφισίας, ο οποίος δεν παρέστη, κατά του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ο οποίος παρέστη με τον Σπυρίδωνα Σκουτέρη, Πάρεδρο της Διοικήσεως,
και κατά των παρεμβαινόντων: 1) Κίμωνα Γεωργούλα και 2) Άννα σύζυγος Κίμωνα Γεωργούλα, κατοίκων Κηφισιάς (οδός Α., αριθμός 11), οι οποίοι παρέστησαν με τον δικηγόρο Ηλία Παρασκευά (Αριθμός Μητρώου 36), που τον διόρισαν με πληρεξούσιο.
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθούν: α) η αγνώστων σε αυτούς στοιχείων πράξη του Πολεοδομικού Γραφείου της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής, με την οποία αναθεωρήθηκε η 2606/86 άδεια ανοικοδομήσεως κτιρίων, που εκδόθηκε υπέρ του Κίμωνα και Άννας Γεωργούλα, β) το 6/9/08-02-1988 πρακτικό απόφαση της Επιτροπής Αρχιτεκτονικού Ελέγχου της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής, γ) η 9282/3433/20-04-1988 πράξη της Διεύθυνσης Πολεοδομίας της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής, δ) η άρνηση ή παράλειψη του αυτού Πολεοδομικού Γραφείου όπως αφενός μεν προβεί σε άμεση κατεδάφιση των διαπιστωθεισών αυθαιρέτων κατασκευών και την επιβολή προστίμου, αφετέρου δε ανακαλέσει την 2606/1986 αρχική άδεια ανοικοδομήσεως και ε) κάθε άλλη συναφής πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως. Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του Εισηγητή, Παρέδρου, Φ. Αρναούτογλου.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο της αιτούσης που παρέστη, ο οποίος δήλωσε ότι Α) οι υπ' αριθμόν 1 (πρώτος), 2 (δεύτερος), 3 (τρίτος), και 6 (έκτος) αιτούντες δεν παρέστησαν γιατί έχουν ασκήσει νέα αίτηση κατά χωρισμό δικογράφου και Β) ότι παραιτείται των κάτωθι λόγων α) εκείνου που στρέφεται κατά της γνωμοδοτήσεως της Επιτροπής Αρχιτεκτονικού Ελέγχου και β) του λόγου που στρέφεται κατά της παραλείψεως της Διοικήσεως να κινήσει την διαδικασία κατεδαφίσεως αυθαιρέτων και στη συνέχεια ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση, τον πληρεξούσιο των παρεμβαινόντων και τον αντιπρόσωπο του Υπουργού, που ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση, το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη και,
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά το Νόμο.
1. Επειδή, για την κρινόμενη αίτηση, που εισάγεται για εκδίκαση στο Τμήμα με επταμελή σύνθεση κατόπιν ειδικής, γι' αυτό, πράξεως του Προέδρου του και μόνον ως προς τους Hans Keim και Brigitte Keim (τέταρτο και πέμπτη των αιτούντων) ύστερα από την κατά χωρισμό του δικογράφου άσκηση ιδίας αιτήσεως (αριθμός Πρωτοκόλλου 8060/04-12-1989) από τους πρώτη, δεύτερο, τρίτο και έκτο αιτούντες (Άννα, Χρήστο και Παναγιώτη Χατζιώτη, καθώς και Ευστράτιο Ευστρατιάδη), έχουν κατατεθεί τα νόμιμα τέλη (διπλότυπα 5593655-5593656/1988 του Ταμείου Δικαστικών Εισπράξεων Αθηνών) και το παράβολο (ειδικά έντυπα 562269, 1800993).
2. Επειδή, οι αιτούντες, που φέρονται ως συνιδιοκτήτες ακινήτου στο Κεφαλάρι Κηφισιάς όπου η κατοικία τους, κατήγγειλαν μαζί με άλλους περιοίκους με την από 16-02-1987 αίτηση προς την Διεύθυνση Πολεοδομίας της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής, μεταξύ άλλων, ότι στο όμορο οικόπεδο, επί της οδού Κυθήρων 9, όπου κατόπιν της οικοδομικής αδείας 2606/1986 της υπηρεσίας αυτής είχε επιτραπεί στους Κίμωνα και Άννα Γεωργούλα η ανέγερση συγκροτήματος 2 κατοικιών, - εκ των οποίων, μάλιστα, η μία σε μερική επαφή με την κατοικία των αιτούντων - το φυσικό έδαφος βρίσκεται στην πραγματικότητα χαμηλότερα απ' ό,τι παρουσιάσθηκε στα σχέδια της αδείας με αποτέλεσμα η οικοδομή να φθάνει σε ύψος μεγαλύτερο απ' ό,τι πρέπει και να δημιουργούνται επί πλέον κύριοι χώροι ως εκ της μετατροπής του υπογείου χώρου σε ισόγειο.
Η Πολεοδομία, διαπιστώνοντας μετά από αυτοψία ότι υπάρχουν πράγματι σχετικές παραβάσεις, καθώς και άλλες, μη καταγγελθείσες, με το σήμα της 3870/1182/87/26-02-1987 διέκοψε τις οικοδομικές εργασίες και έταξε προθεσμία τους ιδιοκτήτες για να μεριμνήσουν για αναθεώρηση της αδείας τους. Όμως, η σχετική αίτηση τούτων (υπ' αριθμόν 698/6.3.1987) δεν έγινε δεκτή κατόπιν αρνητικής γνώμης (πρακτικό 29/16-07-1987) της Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) που εδρεύει στην Διεύθυνση Οικισμού Αθηνών. Κατόπιν αυτού, με την από 18-12-1987 έκθεση αυτοψίας υπαλλήλων της Διευθύνσεως Πολεοδομίας Ανατολικής Αττικής διαπιστώθηκε ότι είναι αυθαίρετες και κατεδαφιστέες η κατασκευή υπογείου χώρου, η μετατροπή υπογείου σε ισόγειο, καθώς επίσης η επέκτασή του πέραν του περιγράμματος της οικοδομής και η υπέρβαση του ύψους του δώματος. Κατά της εκθέσεως αυτής δεν υποβλήθηκε ένσταση.
Στη συνέχεια, όμως, κατόπιν υποβολής νέων σχεδίων (σχετικών κυρίως με την μη ενδιαφέρουσα στην προκειμένη περίπτωση διαμόρφωση της στέγης), το αίτημα των Κίμωνα και Άννας Γεωργούλα για αναθεώρηση της αδείας τους έγινε δεκτό ύστερα από θετική, την φορά αυτή, γνώμη της Επιτροπής Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (πρακτικό 6/9/08-02-1988) με αποτέλεσμα να αναθεωρηθεί η άδεια με την πράξη 811/1988 της ως άνω Διευθύνσεως Πολεοδομίας. Αλλά, μετά ταύτα, η Διεύθυνση Πολεοδομίας, διαπιστώνοντας ύστερα από αυτοψία ότι το έδαφος βρίσκεται στην πραγματικότητα πολύ χαμηλότερα από εκεί που παρουσιαζόταν το φυσικό έδαφος της ανατολικής πλευράς του οικοπέδου στα σχέδια της αναθεωρήσεως, σε σημείο μάλιστα που να χρειάζεται επιχωμάτωση 2 μέτρων ώστε να φθάσει αυτή την στάθμη, πρότεινε, με το έγγραφό της οίκοθεν 8953/3286/07-04-1988 προς την Επιτροπή Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, την αντικατάσταση του όρου φυσικό έδαφος των σχεδίων με τον όρο επίχωση για αποκατάσταση φυσικού εδάφους, της ζήτησε δε να διευκρινίσει αν εγκρίνει την σχετική επιχωμάτωση. Η Επιτροπή Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, με το σήμα της 951/14-04-1988, απάντησε θετικά, με αποτέλεσμα η Πολεοδομία, με το έγγραφό της 9282/3433/20.4.1988, να επιτρέψει την συνέχιση των οικοδομικών εργασιών προκειμένου να γίνει η ως άνω επιχωμάτωση. Ήδη, με την κρινόμενη αίτηση, οι αιτούντες ζητούν καθ' ερμηνεία της την ακύρωση: α) του πρακτικού 6/9/08-02-1988 της Επιτροπής Αρχιτεκτονικού Ελέγχου β) της πράξεως 811/1988 της Διευθύνσεως Πολεοδομίας περί αναθεωρήσεως της οικοδομικής αδείας γ) του εγγράφου 9282/3433/20-04-1988 της Διευθύνσεως Πολεοδομίας και δ) της παραλείψεως της υπηρεσίας αυτής να κατεδαφίσει τις κριθείσες με την από 18-12-1987 έκθεση αυτοψίας ως αυθαίρετες και κατεδαφιστέες κατασκευές, επιβάλλοντας και τα σχετικά πρόστιμα, να ανακαλέσει δε την οικοδομική άδεια 2606/1986.
3. Επειδή, την αίτηση υπογράφει δικηγόρος ως πληρεξούσιος των αιτούντων. Κατά τη συζήτηση, όμως, της υποθέσεως στο ακροατήριο, ο τέταρτος των αιτούντων δεν παρέστη με πληρεξούσιο δικηγόρο, ούτε παρουσιάσθηκε ο ίδιος για να εγκρίνει την άσκηση του ενδίκου μέσου, ούτε έχει κατατεθεί σχετικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο προς τον παραπάνω δικηγόρο. Επομένως, κατά το μέρος που ασκείται από τον ως άνω, η αίτηση πρέπει ν' απορριφθεί, κατά το άρθρο 27 του προεδρικού διατάγματος 18/1989, ως απαράδεκτη.
4. Επειδή, η πέμπτη των αιτούντων έχει, υπό τα προαναφερθέντα δεδομένα, έννομο συμφέρον για άσκηση της κρινομένης αιτήσεως.
5. Επειδή, οι Κίμων και Άννα Γεωργούλα με προφανές έννομο συμφέρον παρεμβαίνουν στη δίκη, αλλά δεν προσκόμισαν αποδεικτικά κοινοποιήσεως αντιγράφων του δικογράφου της παρεμβάσεώς τους ούτε προς τους αιτούντες, ούτε προς τον διάδικο Υπουργό. Κατά τα άρθρα 49 παράγραφοι 2, 3 και 21 παράγραφος 6 του προεδρικού διατάγματος 18/1989, η παρέμβασή τους είναι μεν παραδεκτή ως προς την πέμπτη των αιτούντων, εφόσον τόσον αυτή όσο και ο εκπρόσωπος του Υπουργού που παρέστησαν στο ακροατήριο, δεν αντέλεξαν, πρέπει, όμως, ν' απορριφθεί ως απαράδεκτη, κατά το μέρος που στρέφεται κατά του μη παραστάντος, τετάρτου των αιτούντων (Συμβούλιο της Επικρατείας 2168/1988, 5163/1987).
6. Επειδή, η αιτούσα, με δήλωση του πληρεξουσίου της δικηγόρου στο ακροατήριο, παραιτήθηκε των λόγων που στρέφονται κατά του πρακτικού 6/9/08-02-1988 της Επιτροπής Αρχιτεκτονικού Ελέγχου και της παραλείψεως της Διοικήσεως να κατεδαφίσει τις κριθείσες, κατά τα ως άνω, ως αυθαίρετες και κατεδαφιστέες κατασκευές των παρεμβαινόντων. Εξάλλου, παράλειψη της Διοικήσεως, κατά τα προβαλλόμενα, να ανακαλέσει την αρχική οικοδομική άδεια 2606/1986, και αν ακόμη υπήρξε, έπαψε, πάντως, να υφίσταται μετά την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξεως περί αναθεωρήσεως της αδείας αυτής. Κατόπιν τούτου, η υπό κρίση αίτηση απομένει να εξετασθεί ως προς μόνη την πράξη περί αναθεωρήσεως της οικοδομικής αδείας και το παρέχον μετά γνώμη της Επιτροπής Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, κατά το άρθρο 17 παράγραφος 1 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, άδεια για επιχωμάτωση έγγραφο 9282/3433/20-04-1988 της Πολεοδομίας, τα οποία προσβάλλονται παραδεκτώς, εν γένει.
7. Επειδή, κατά τη διάταξη της παραγράφου 16 του άρθρου 2 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 Οριστική στάθμη εδάφους οικοπέδου ή γηπέδου είναι η στάθμη του εδάφους, όπως διαμορφώνεται οριστικά, σύμφωνα με το νόμο με εκσκαφή, επίχωση ή επίστρωση. Στη διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου 10 του ίδιου νόμου ορίζεται ότι:
{Τα ύψη στην πρόσοψη, για την εφαρμογή της παραγράφου 6)α του άρθρου 9, μετρούνται από κάθε σημείο της οικοδομικής γραμμής στη στάθμη του οριστικά διαμορφωμένου πεζοδρομίου, όπως βεβαιώνεται από τον οικείο δήμο ή την κοινότητα},
κατά δε τη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 17 του ίδιου νόμου:
{Στους ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου επιτρέπεται η μερική εκσκαφή ή επίχωση του εδάφους για την προσαρμογή του κτιρίου σε αυτό με την προϋπόθεση ότι σε κανένα σημείο η οριστική στάθμη του εδάφους δεν θα βρίσκεται ψηλότερα ή χαμηλότερα από 1,50 m από τη φυσική του στάθμη. Μεγαλύτερη επέμβαση στο έδαφος επιτρέπεται ύστερα από γνωμοδότηση της Επιτροπής Αρχιτεκτονικού Ελέγχου.}
Εξάλλου, το προεδρικό διάταγμα της 03-09-1983 Τρόπος έκδοσης οικοδομικών αδειών και έλεγχος των ανεγειρομένων οικοδομών (ΦΕΚ 394/Δ/1983) όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 2 του προεδρικού διατάγματος της 29-01-1985 (ΦΕΚ 49/Δ/1985), μεταξύ άλλων, ορίζει ότι το τοπογραφικό διάγραμμα πρέπει να περιλαμβάνει οπωσδήποτε τα υψόμετρα στις κορυφές και άλλα χαρακτηριστικά σημεία του οικοπέδου εξαρτημένα από την αφετηρία μέτρησης του ύψους (άρθρο 10 παράγραφος 1 περίπτωση δ'), ότι το διάγραμμα κάλυψης πρέπει να περιλαμβάνει σχηματική τομή με τα ύψη του κτίσματος και των ορόφων και τις στάθμες τους από την υψομετρική αφετηρία (άρθρο 11 παράγραφος 1 περίπτωση δ'), ότι στην κάτοψη διαμορφώσεως ακαλύπτων χώρων πρέπει να περιέχονται και οι στάθμες των κατασκευών που γίνονται σ' αυτούς (άρθρο 11 παράγραφος 2.2.6) και ότι, τέλος, στις τομές περιέχονται όλα τα ελεύθερα ύψη ορόφων και στάθμες δαπέδων με αναφορά στην αφετηρία μέτρησης υψών (άρθρο 11 παράγραφος 2.8.4).
8. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, οι περίοικοι, μεταξύ των οποίων και η εκπροσωπούμενη απ' τον σύζυγό της αιτούσα, διαμαρτυρόμενοι με την από 16-02-1987 αίτησή τους προς την Πολεοδομία για την δημιουργία μη προβλεπομένων από την άδεια κυρίων χώρων στην οικοδομή των παρεμβαινόντων ως εκ της μετατροπής του υπογείου χώρου σε ισόγειο, είχαν εξ αρχής αμφισβητήσει, κατά τα ήδη αναφερθέντα, κατά πόσο η στάθμη του φυσικού εδάφους βρίσκεται πράγματι εκεί όπου παρουσιαζόταν στα σχέδια της αδείας. Και ενώ αρχικά η Πολεοδομία, τόσο με το κατόπιν αυτοψίας έγγραφό της 3870/1182/87/26-02-1987, όσο και, κυρίως, με την από 18-12-1987 έκθεση αυτοψίας υπαλλήλων της που έκριναν ως αυθαίρετη και κατεδαφιστέα την μετατροπή αυτή του υπογείου σε ισόγειο, δέχθηκε σαφώς ότι το φυσικό έδαφος βρίσκεται, όπως οι περίοικοι υποστήριζαν, χαμηλότερα του παρουσιασθέντος στα σχέδια, στη συνέχεια, με την προσβαλλόμενη εγκριτική των σχετικών σχεδίων πράξη αναθεωρήσεως και, ιδίως, με το έγγραφό της οίκοθεν 8953/3286/07-04-1988 προς την Επιτροπή Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, - όπου προτείνει την αλλαγή του όρου φυσικό έδαφος των σχεδίων σε επίχωση για αποκατάσταση φυσικού εδάφους -, δέχεται ότι το φυσικό έδαφος βρίσκεται 2 m ψηλότερα, χωρίς ωστόσο να αιτιολογεί, και μάλιστα ειδικότερα, εν όψει των καταγγελιών των περιοίκων αλλά και, ιδίως, των δικών της προηγουμένων αντιθέτων διαπιστώσεων, πώς ήδη κατέληξε σ' αυτό το συμπέρασμα. Για τον λόγο αυτό, που βάσιμα προβάλλεται καθ' ερμηνεία της κρινομένης αιτήσεως, πρέπει αυτή μεν, κατά το μέρος που ασκείται παραδεκτώς, να γίνει δεκτή, απορριπτόμενης και κατά το μέρος αυτό της παρεμβάσεως, να ακυρωθεί δε τόσο η προσβαλλόμενη πράξη 811/1988 της Πολεοδομίας περί αναθεωρήσεως της αρχικής αδείας, όσο και το επ' αυτής ερειδόμενο προσβαλλόμενο έγγραφο 9282/3433/20-04-1988 της ιδίας αρχής περί επιχωματώσεως, με αποτέλεσμα να καθίσταται πια περιττή η έρευνα των λοιπών προβαλλομένων λόγων ακυρώσεως.
Δια ταύτα
Απορρίπτει την κρινόμενη αίτηση, κατά το μέρος που ασκείται από τον τέταρτο των αιτούντων (Hans Keim) και την δέχεται κατά το μέρος που ασκείται από την πέμπτη (Brigitte Keim).
Ακυρώνει 1) την πράξη 811/1988 της Διευθύνσεως Πολεοδομίας της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής περί αναθεωρήσεως της οικοδομικής αδείας 2606/1986 της ιδίας αρχής, και 2) το έγγραφο 9282/3433/20-04-1988 της αυτής αρχής. Απορρίπτει την παρέμβαση.
Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου στην εκ των αιτούντων Brigitte Keim. Επιβάλλει στο μεν Δημόσιο και στους παρεμβαίνοντες να καταβάλουν στην ως άνω αιτούσα το ποσό των είκοσι οκτώ χιλιάδων (28.000) δραχμών για δικαστική δαπάνη, στο δε αιτούντα Hans Keim να καταβάλει τη δικαστική δαπάνη του Δημοσίου, που ανέρχεται σε δέκα τέσσερις χιλιάδες (14.000) δραχμές.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 06-12-1989, και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 09-01-1990.
Ο Πρόεδρος του Δ' Τμήματος
Ο Γραμματέας του Δ' Τμήματος