Άρθρο 1: Κατευθύνσεις και μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και σύστημα περιβαλλοντικής παρακολούθησης
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Α. Εγκρίνεται η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Προγράμματος Διπλής Ανάπλασης των περιοχών του οικοδομικού τετραγώνου 22 της περιοχής 69 του Δήμου Αθηναίων επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, του ενοποιημένου οικοδομικού τετραγώνου 45 - 46 - 50 και του οικοδομικού τετραγώνου 45Α της πολεοδομικής ενότητας Ελαιώνα του Δήμου Αθηναίων, με τους ακόλουθους όρους, περιορισμούς και κατευθύνσεις για την προστασία και διαχείριση του περιβάλλοντος που επιβάλλεται να τηρούνται κατά την εξειδίκευση και υλοποίηση του προγράμματος, με μέριμνα της αρχής σχεδιασμού, καθώς και του συνόλου των φυσικών και νομικών προσώπων που συμμετέχουν στην υλοποίηση του έργου.
1. Μονάδα Περιβάλλοντος
Η ολοκληρωμένη μέριμνα για την πρόληψη, τον περιορισμό και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στο περιβάλλον ανατίθεται σε διακριτή Μονάδα Περιβάλλοντος. Η Μονάδα αυτή οργανώνεται και λειτουργεί με τη σύμπραξη των φορέων υλοποίησης του Προγράμματος Διπλής Ανάπλασης υπό την ευθύνη του Δήμου Αθηναίων, ως Αρχή Σχεδιασμού. Στο πλαίσιο αυτό, εξασφαλίζεται ότι η ως άνω Μονάδα Περιβάλλοντος:
α. διαθέτει τις απαραίτητες αρμοδιότητες για την αποτελεσματική παρέμβαση κατά το στάδιο της εξειδίκευσης σχεδιασμού, της υλοποίησης και της λειτουργίας των έργων της Διπλής Ανάπλασης, ώστε η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στα στάδια αυτά να είναι η αποτελεσματικότερη δυνατή,
β. στελεχώνεται με επαρκές σε αριθμό και κατάρτιση προσωπικό και
γ. διαθέτει τις υποδομές και τους πόρους που είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική λειτουργία της
.
Η Μονάδα Περιβάλλοντος συνεργάζεται στενά με τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Αθήνας, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του τελευταίου και σε συντονισμό με τους υπόλοιπους Δήμους του Ελαιώνα.
2. Επιπτώσεις στο έδαφος
Για την πρόληψη των επιπτώσεων στο έδαφος από την εφαρμογή του προγράμματος, τα απαραίτητα μέτρα εστιάζονται χωρικά κυρίως στην περιοχή του Βοτανικού και δευτερευόντως στην περιοχή της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, ενώ χρονικά κυρίως στη φάση κατασκευής των έργων.
Ως βασικές κατευθύνσεις των μέτρων αυτών ορίζονται οι ακόλουθες:
α. Διαχείριση εδαφικών υλικών: Κατά τις εργασίες εκσκαφών σε θέσεις που η εικόνα της επιφάνειας ή η προγενέστερη χρήση της έκτασης προϊδεάζει για ενδεχόμενη επιβάρυνση του εδάφους με ρύπους, ελέγχονται αντιπροσωπευτικά δείγματα. Σε περίπτωση που εντοπίζονται συγκεντρώσεις επικίνδυνων ή τοξικών ουσιών που υπερβαίνουν εθνικές ή οριακές τιμές που έχουν καθορισθεί από τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα είτε για την εξυγίανση του εδάφους είτε για την ειδική διαχείριση των εκχωμάτων.
β. Βελτιστοποίηση ισοζυγίου χωματισμών: Η επαναχρησιμοποίηση των κατάλληλης ποιότητας εκχωμάτων στις επιχώσεις εξασφαλίζεται μέσω κατάλληλου συντονισμού των επιμέρους σταδίων κατασκευής. Ο χρόνος προσωρινής απόθεσης ελαχιστοποιείται, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα εκπλύσεων ή δημιουργίας σκόνης.
γ. Κατάλληλη διάθεση περισσειών: Τα πλεονάζοντα εδαφικά υλικά αξιοποιούνται είτε για την αποκατάσταση ανενεργών λατομείων της Αττικής είτε για τις ανάγκες διαστρώσεων στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων του νομού, υπό την απαραίτητη για κάθε περίπτωση αδειοδότηση
δ. Πρόληψη της ρύπανσης από τις εργασίες κατασκευής: Εξασφαλίζεται η εφαρμογή ορθών εργοταξιακών πρακτικών και η τήρηση των εν ισχύ διατάξεων για τη διαχείριση ουσιών που αποτελούν δυνητικούς ρυπαντές του εδάφους (π.χ. χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια, υπολείμματα χρωμάτων κ.ά.).
3. Διαχείριση των στερεών αποβλήτων:
Η ορθολογική διαχείριση των στερεών αποβλήτων που παράγονται κατά τη λειτουργία των έργων της Διπλής Ανάπλασης συμβάλλει με ουσιαστικό τρόπο σε πλειάδα περιβαλλοντικών στόχων, όπως αυτών που αφορούν στο έδαφος, τα ύδατα, τις περιβαλλοντικές συνθήκες που επιδρούν στην υγεία του κοινού κ.ά., ενώ αποτελεί επίσης βασικό παράγοντα επίτευξης υψηλών περιβαλλοντικών επιδόσεων. Για τους λόγους αυτούς σχεδιάζεται ένα ολοκληρωμένο σύστημα για τη διαχείριση των απορριμμάτων ή άλλων στερεών αποβλήτων, με έμφαση στην περιοχή του Βοτανικού και κεντρική επιδίωξη την εφαρμογή της ισχύουσας σχετικής ιεράρχησης (πρόληψη, προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, άλλου είδους ανάκτηση, όπως ανάκτηση ενέργειας, και διάθεση). Η εφαρμογή, παρακολούθηση και βελτίωση του συστήματος αυτού πραγματοποιείται με μέριμνα της Μονάδας Περιβάλλοντος, ενώ ως βασικές του κατευθύνσεις ορίζονται οι ακόλουθες:
α. Προώθηση της ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή, σε κατάλληλους συλλέκτες και ενδιάμεσους περιέκτες που να επιτρέπουν τον ευχερή διαχωρισμό πέντε τουλάχιστον κύριων ρευμάτων αστικών απορριμμάτων (π.χ. χαρτί, γυαλί, πλαστικά, αλουμίνιο, οργανικά απόβλητα) τόσο κυρίως στο εμπορικό κέντρο όσο όμως και στις λοιπές εγκαταστάσεις.
β. Διαχείριση των υλικών συσκευασίας διακριτή από τα απορρίμματα του κοινού, με έμφαση στις εγκαταστάσεις του οικοδομικού τετραγώνου 45Α, ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή ανακύκλωσή τους, μεριμνώντας παράλληλα από το στάδιο του σχεδιασμού των έργων στο Βοτανικό για την εξασφάλιση των υποδομών που είναι απαραίτητες για την τήρηση των ισχυουσών διατάξεων διαχείρισης των υλικών συσκευασίας.
γ. Προβλέψεις για εγκατάσταση κατάλληλων υποδομών με έμφαση στις εγκαταστάσεις του οικοδομικού τετραγώνου 45Α, ώστε να μειώνεται ο όγκος των απορριμμάτων του κοινού και να αποφεύγονται οι εκπομπές οσμών από τα οργανικά απορρίμματα.
δ. Διακριτή διαχείριση των πράσινων αποβλήτων που προκύπτουν από τις εργασίες συντήρησης των χώρων πρασίνου, με έμφαση στις εγκαταστάσεις του οικοδομικού τετραγώνου 45Α και στις αθλητικές υποδομές, με προτεραιότητα στην επιτόπου επαναχρησιμοποίηση προς εμπλουτισμό του εδάφους.
ε. Υποδομές και διαχειριστικές προβλέψεις για την άμεση συλλογή των απορριμμάτων από τις διοργανώσεις στο γήπεδο.
Οι ανωτέρω κατευθύνσεις εξειδικεύονται και περιλαμβάνονται στις σχετικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των επιμέρους έργων και δραστηριοτήτων που προβλέπονται εντός των περιοχών Διπλής Ανάπλασης.
4. Επιπτώσεις στους υδατικούς πόρους:
Η πρόληψη και αντιμετώπιση των επιπτώσεων του Προγράμματος Διπλής Ανάπλασης στους υδατικούς πόρους εστιάζεται κυρίως στην περιοχή του Βοτανικού και αναπτύσσεται σε δύο άξονες:
α. Ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης νερού, μέσω της μέγιστης δυνατής επανάχρησης των ομβρίων: Επιδιώκεται η μεγιστοποίηση της άρδευσης των χώρων πρασίνου με όμβρια ύδατα. Στην κατεύθυνση αυτή, οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των εγκαταστάσεων στο Βοτανικό περιλαμβάνουν τα απαραίτητα έργα και τα βασικά τους χαρακτηριστικά (είδος, μέγεθος, τεχνικές λειτουργίας). Το κυριότερο είδος τέτοιων έργων είναι οι υπόγειες δεξαμενές συλλογής των ομβρίων που συρρέουν από μεγάλες ενιαίες επιφάνειες προστατευμένες από ρύπανση, όπως π.χ. οι στέγες. Για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των παραπάνω μέτρων, μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως τιμές - στόχοι η κάλυψη του 30% της ποσότητας νερού που καταναλώνεται για άρδευση από επανάχρηση ομβρίων ή η συλλογή και επανάχρηση του 60% της μέσης ετήσιας ποσότητας ομβρίων που προσπίπτει στις στέγες των επιμέρους υποδομών.
Ο σχεδιασμός του τοπίου και των φυτεύσεων γίνεται με τρόπο ώστε όλες οι διαδρομές και τα μονοπάτια μέσα στην ενότητα αυτή να είναι διαστρωμένες με φυσικά και υδατοπερατά υλικά, με εξαίρεση τους πεζόδρομους και τις περιμετρικές στο γήπεδο διαδρομές που θα έχουν σκληρό δάπεδο.
Για την εξοικονόμηση νερού από τους χρήστες των εγκαταστάσεων, με έμφαση στις εγκαταστάσεις του οικοδομικού τετραγώνου 45Α, λαμβάνεται από το στάδιο του σχεδιασμού μέριμνα προς αξιοποίηση των κατάλληλων σχετικών μεθόδων και τεχνικών.
β. Πρόληψη της ρύπανσης και ποιοτικής υποβάθμισης των υδατικών πόρων: Τα μέτρα εστιάζονται χωρικά στην περιοχή του Βοτανικού και χρονικά στη φάση κατασκευής των έργων. Στόχο αποτελεί η αποφυγή οποιασδήποτε ρύπανσης του εδάφους και των υπόγειων υδάτων, ενώ η εξειδίκευση ως προς τον τρόπο επίτευξης του στόχου αυτού αποτελεί βασικό συστατικό των εκτιμήσεων και προτάσεων των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για τα έργα του Βοτανικού. Συγχρόνως, απαιτείται η άρση των σημερινών πηγών ρύπανσης των υδάτων. Επιπλέον, κατά τη λειτουργία των έργων, η Μονάδα Περιβάλλοντος λαμβάνει μέριμνα για την αποτροπή ρύπανσης του εδάφους και των νερών στο Βοτανικό, μέσω:
β)α) του προγράμματος διαχείρισης των στερεών αποβλήτων,
β)β) του ελέγχου χρήσης φυτοφαρμάκων κατά τη συντήρηση του πρασίνου,
β)γ) της τακτικής διεξαγωγής ενεργειών ενημέρωσης - ευαισθητοποίησης των φορέων που συμμετέχουν στη λειτουργία των έργων,
β)δ) της ενημέρωσης των φορέων που ασκούν αρμοδιότητες ελέγχου και συντήρησης των έργων στην ευρύτερη περιοχή, όπως αυτών στο ρέμα του Προφήτη Δανιήλ, αναφορικά με τυχόν παρατηρήσεις (π.χ. παράνομες συνδέσεις αγωγών, απόρριψη ρυπογόνων ουσιών ή απορριμμάτων κ.ά.) που σχετίζονται με τη διαφύλαξη της ποιότητας των υδάτων.
5. Ενεργειακές απαιτήσεις:
Ο εξορθολογισμός της ενεργειακής κατανάλωσης υιοθετείται ως βασική απαίτηση από τα πρωιμότερα δυνατά στάδια σχεδιασμού όλων των επιμέρους έργων της Διπλής Ανάπλασης, με έμφαση στις εγκαταστάσεις του οικοδομικού τετραγώνου 45Α και στις κλειστές κτιριακές εγκαταστάσεις.
Στο πλαίσιο αυτό ενσωματώνονται επιλογές και μέτρα στις ακόλουθες κατευθύνσεις:
α. Μεγιστοποίηση της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων, με κατάλληλη θέση και διαστασιολόγηση των ανοιγμάτων, μονώσεις υψηλής απόδοσης, μείωση απωλειών στις εισόδους - εξόδους κ.ά.
β. Εφαρμογή αρχών και τεχνικών του βιοκλιματικού σχεδιασμού, ώστε οι τοπικές μικροκλιματικές συνθήκες και το σχεδιαζόμενο πράσινο να συμβάλλουν κατά το δυνατόν περισσότερο στη ρύθμιση με φυσικό τρόπο των εσωτερικών συνθηκών στα κτίρια.
γ. Διερεύνηση της δυνατότητας αξιοποίησης καινοτόμων μεθόδων μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης κατά τη λειτουργία των κτιρίων, όπως η ανταλλαγή θερμότητας με το έδαφος (γεωκλιματισμός), η πράσινη στέγη κ.ά.
δ. Ηλεκτρομηχανολογικές επιλογές που χαρακτηρίζονται από μεγιστοποίηση της ενεργειακής αποτελεσματικότητας, όπως δυνατότητα κλιματισμού μόνο με εξωτερικό αέρα, αυξημένοι συντελεστές απόδοσης στις κεντρικές κλιματιστικές μονάδες, αξιοποίηση δυναμικής ενέργειας στους υδραυλικούς ανελκυστήρες κ.ά.
ε. Χρήση φωτιστικών σωμάτων και λαμπτήρων υψηλής απόδοσης, παράλληλα με ρύθμιση στα κατάλληλα επίπεδα φωτισμού και αποφυγή μεγάλης διάχυσης του φωτισμού.
στ. Αξιοποίηση των πλέον σύγχρονων εξελίξεων στα συστήματα διαχείρισης κτιρίων (building management systems, BMS), ώστε να επιτυγχάνεται λεπτομερής έλεγχος και ρύθμισης των συνθηκών θερμοκρασίας - υγρασίας στο επίπεδο της μικρότερης χωρικής ενότητας του εσωτερικού των κτιρίων, με τη λιγότερη κάθε φορά κατανάλωση ενέργειας.
ζ. Πληρέστερη δυνατή υποκατάσταση πετρελαίου από φυσικό αέριο.
6. Κυκλοφοριακός σχεδιασμός:
Κατά την εξειδίκευση του κυκλοφοριακού σχεδιασμού, λαμβάνεται μέριμνα περιορισμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, κυρίως προς τις ακόλουθες κατευθύνσεις:
α. Αποφυγή διάχυσης των επιπτώσεων της κυκλοφορίας στον οικιστικό ιστό, με λεπτομερή ρύθμιση:
α)α) των προσβάσεων στο χώρο στάθμευσης του οικοδομικού τετραγώνου 22 (είσοδος από Λεωφόρο Αλεξάνδρας και δύο έξοδοι, επί συμβολής Λεωφόρου Αλεξάνδρας και οδού Π. Κυριακού και επί συμβολής οδών Π. Κυριακού και Τσόχα) και την εφαρμογή, μαζί με την πεζοδρόμηση της οδού Παναθηναϊκού, παρεμβάσεων όπως η πεζοδρόμηση του τμήματος της οδού Π. Κυριακού ενδιαμέσως των προσβάσεων στο χώρο στάθμευσης,
α)β) των δρομολογίων των βαρέων οχημάτων από και προς τις εγκαταστάσεις του Βοτανικού, τόσο κατά την κατασκευή όσο και κατά τη λειτουργία (π.χ. τροφοδοσία των χρήσεων του οικοδομικού τετραγώνου 45Α, μεταφορά εξοπλισμού διοργανώσεων κ.ά.), ώστε να αποφεύγεται η όχληση κατοικιών.
β. Οι ροές πεζών που διακινούνται μεταξύ των σταθμών και στάσεων των μέσων μαζικής μεταφοράς, καθώς και μεταξύ των χώρων στάθμευσης και των πόλων έλξης των θεατών και επισκεπτών του συγκροτήματος, οργανώνονται με βάση τις προτάσεις της από 10-04-2012 συνοδευτικής Κυκλοφοριακής Μελέτης. Ιδιαίτερα επιβάλλεται η επέκταση και προσαρμογή του σταθμού Ελαιώνας του Μετρό, με υπόγεια διάβαση σύνδεσής του με το διάδρομο ροής πεζών που συνδέει το νότιο μέτωπο της Ιεράς Οδού με την Περιοχή Ανάπλασης ΙΙ, για την ασφαλή διακίνηση των θεατών στις φάσεις αιχμής.
γ. Ταχύτερη δυνατή υλοποίηση κατάλληλων των προγραμματισμένων παρεμβάσεων σύμφωνα με την συνοδευτική Κυκλοφοριακή Μελέτη και ιδιαίτερα στους κόμβους των οδικών αρτηριών (γεωμετρικά χαρακτηριστικά, σηματοδότηση) οι οποίοι ασκούν κρίσιμη επιρροή στο βασικό οδικό δίκτυο που συνδέεται με το Βοτανικό, ώστε να αρθεί και μέρος των κυκλοφοριακών επιπτώσεων από την κατασκευή και λειτουργία των εκεί έργων.
δ. Η λειτουργία των δημοσίων συγκοινωνιών και των προσβάσεων των σταθμών τους να μην επηρεάζονται δυσμενώς από τη λειτουργία των χώρων στάθμευσης και από το σύστημα εισόδων - εξόδων της περιοχής Ανάπλασης ΙΙ.
ε. Η κατασκευή των ανισόπεδων πεζοδιαβάσεων, πεζογεφυρών και γεφυρών που εξυπηρετούν τις ροές πεζών γίνεται βάσει των προδιαγραφών ασφαλείας για αντίστοιχες περιπτώσεις και συμπεριλαμβάνουν κατάλληλο εξοπλισμό ασφαλείας (στηθαία, κιγκλιδώματα κ.λ.π.), δεδομένου ότι αυτές αναμένεται να λειτουργούν υπό συνθήκες ανθρωποσυνωστισμού.
στ. Κατάλληλες προβλέψεις και προτάσεις μέτρων στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των επί μέρους έργων του Βοτανικού για λεπτομερείς τρόπους ενημέρωσης του κοινού αναφορικά με τα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ) που εξυπηρετούν τη συγκεκριμένη περιοχή, σε συνδυασμό με δράσεις προώθησης της χρήσης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.
7. Δημιουργία χώρων πρασίνου:
Η δημιουργία των εκτενών χώρων πρασίνου αποτελεί ένα από τα βασικότερα στοιχεία των περιβαλλοντικών βελτιώσεων που συνοδεύουν τη Διπλή Ανάπλαση. Συνεπώς, αντιμετωπίζεται ως μείζων προτεραιότητα κατά την εξέλιξη της φάσης κατασκευής, ενώ με την ολοκλήρωσή της επιδιώκεται η μεγιστοποίηση της συμβολής του δημιουργούμενου πρασίνου στη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών στις ευρύτερα επηρεαζόμενες περιοχές. Για τους λόγους αυτούς, είναι απαραίτητη η υιοθέτηση περαιτέρω μέτρων, στις ακόλουθες κατευθύνσεις:
α. Λεπτομερής μελέτη για την επιλογή των χαρακτηριστικών της βλάστησης: Στις μελέτες πρασίνου προσδιορίζεται με λεπτομέρεια το είδος και η πυκνότητα εγκατάστασης δένδρων και θάμνων, το είδος του γρασιδιού και η καταλληλότητα του για τις κλιματικές συνθήκες της Αθήνας, το πρόγραμμα άρδευσης κ.ά., με τρόπο που να επιτυγχάνονται οι επόμενες κατευθύνσεις.
β. Μεγιστοποίηση της φυλλικής επιφάνειας: Στην κατεύθυνση αυτή πρέπει:
β)α) Να εξαντληθεί κάθε δυνατότητα επαύξησης της συμμετοχής του υψηλού πρασίνου στη συνολική επιφάνεια των εκτάσεων που φυτεύονται.
β)β) Στις θέσεις που δεν είναι δυνατή η εγκατάσταση υψηλών δένδρων, να εξετασθεί η δυνατότητα εγκατάστασης θάμνων με πυκνό φύλλωμα, αντί ποώδους ή χλοώδους βλάστησης. Με τον τρόπο αυτό είναι δυνατή η δημιουργία μιας κατηγορίας πρασίνου μεταξύ υψηλού και χαμηλού, που μπορεί να χαρακτηρισθεί ως μικτό πράσινο.
β)γ) Η επιλογή ειδών δένδρων και θάμνων να συμπεριλάβει μεταξύ των άλλων κριτηρίων (συμβατότητα με τοπική κλιματολογία, αισθητική κ.ά.) και τη μεγιστοποίηση της φυλλικής επιφάνειας.
γ. Ελαχιστοποίηση αναγκών άρδευσης: Πέραν των μέτρων για την αξιοποίηση των ομβρίων και τον περιορισμό των απωλειών που προβλέφθηκαν παραπάνω, καταβάλλεται προσπάθεια σε επίπεδο επιλογής ειδών χλωρίδας, ώστε οι ανάγκες άρδευσης να είναι περιορισμένες.
δ. Συνεκτικότητα χώρων πρασίνου: Οι πράσινες εκτάσεις αποτελούν ένα συνεκτικό δίκτυο. Οι πορείες των χρηστών επιτρέπουν την ελεύθερη περιήγησή τους σε όλους τους χώρους πρασίνου. Συγχρόνως, η Μονάδα Περιβάλλοντος της παραγράφου Α1 του παρόντος φροντίζει για την επιβολή και τήρηση ενιαίων κανόνων και πρακτικών συντήρησης του πρασίνου, καθώς και προλαμβάνει φαινόμενα υποβάθμισης ή εγκατάλειψης των κοινόχρηστων χώρων.
στ. Ο σχεδιασμός των φυτεύσεων και η επιλογή του φυτικού υλικού γίνονται με γνώμονα την επαναφορά της μνήμης του Ελαιώνα, και σύμφωνα με τις τοπικές συνθήκες της περιοχής για την βιωσιμότητα των φυτοκοινωνιών που επιλέγονται.
8. Ατμοσφαιρικό περιβάλλον:
Για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον, διερευνώνται λεπτομερή μέτρα στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων κάθε επιμέρους έργου της Διπλής Ανάπλασης, ώστε η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης να τροφοδοτηθεί με αναλυτικές προτάσεις και να είναι σε θέση να επιβάλλει αποτελεσματικές δεσμεύσεις ελαχιστοποίησης της ατμοσφαιρικής επιβάρυνσης. Στο τρέχον, στρατηγικό επίπεδο σχεδιασμού, τα απαραίτητα μέτρα διακρίνονται στις δύο ακόλουθες φάσεις.
α. Φάση κατασκευής: Διερευνώνται τρόποι πρόληψης των δευτερογενών επιπτώσεων από την κυκλοφορία των βαρέων οχημάτων της κατασκευής στο οδικό δίκτυο γύρω από τις υπό ανάπλαση περιοχές. Στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων περιλαμβάνονται προγράμματα δρομολογίων, με στόχο να αποφεύγεται η πρόκληση συμφορήσεων από την κυκλοφορία των οχημάτων της κατασκευής. Συγχρόνως, είναι απαραίτητη η αποφυγή οχλήσεων στον οικιστικό ιστό, ιδίως στην περιοχή της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Επιπλέον, η μεγιστοποίηση χρήσης έτοιμων ή προκατασκευασμένων στοιχείων μπορεί να επιφέρει σημαντική μείωση των επιτόπου εκπομπών αέριων ρύπων. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνονται κατασκευαστικές επιλογές, επιδιώκοντας τη μεγαλύτερη δυνατή εκτέλεση εργασιών σε ελεγχόμενο περιβάλλον εκτός εργοταξίων (π.χ. βαφές).
β. Φάση λειτουργίας: Κατά τη διεξαγωγή αγώνων ή εκδηλώσεων που αναμένεται να προσελκύουν σημαντικό αριθμό θεατών στο Βοτανικό, προβλέπονται διαδικασίες συνεννόησης με τους φορείς των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, ώστε να πυκνώνουν τα δρομολόγια εξυπηρέτησης του κοινού. Η εκ των προτέρων ενημέρωση του κοινού ως προς το θέμα αυτό, σε συνδυασμό με τις δράσεις προώθησης της χρήσης Μέσων Μαζικής Μεταφοράς που προβλέφθηκαν παραπάνω, αναμένεται να μειώσει τις προσελεύσεις - αποχωρήσεις με ΙΧ και τη συνακόλουθη ατμοσφαιρική επιβάρυνση. Επιπλέον, ο εξαερισμός των υπόγειων χώρων στάθμευσης και στις δύο περιοχές της διπλής ανάπλασης πραγματοποιείται με διατάξεις που αποτρέπουν τοπικές υψηλές τιμές συγκεντρώσεων αέριων ρύπων. Τέλος, με τις τελικές επιστρώσεις των μη φυτεμένων επιφανειών διασφαλίζεται ότι δεν ευνοείται η εκπομπή σκόνης.
9. Ακουστικό περιβάλλον:
Η αντιμετώπιση των επιπτώσεων στο ακουστικό περιβάλλον, κατά το μέρος που συνδέεται με την οδική κυκλοφορία, αναμένεται να επιτευχθεί με την εφαρμογή των κατευθύνσεων που καθορίστηκαν στην παραπάνω περίπτωση 6. Οι άλλες περιπτώσεις ενδεχόμενων εκπομπών θορύβου, αντιμετωπίζονται ως εξής:
α. Στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των έργων της διπλής ανάπλασης περιλαμβάνονται αναλυτικά μέτρα για τη χρήση του εξοπλισμού κατασκευής, όπως κατάλληλα προγράμματα αποφυγής ταυτόχρονης λειτουργίας μηχανημάτων με υψηλές εκπομπές θορύβου, διαδικασίες για τη διασφάλιση χρήσης μόνο ακουστικά πιστοποιημένου εξοπλισμού βάσει των εν ισχύ διατάξεων κ.ά. Τα μέτρα αυτά εμπεριέχουν ιδιαίτερη έμφαση σε θέσεις που φιλοξενούν ευαίσθητους στην ηχορρύπανση δέκτες.
β. Κατά το σχεδιασμό του ηχητικού συστήματος και του στεγάστρου του γηπέδου υιοθετούνται επιλογές που ελαχιστοποιούν τη διάχυση του θορύβου έξω από την περίμετρο της αθλητικής εγκατάστασης.
10. Ιστορικό - πολιτιστικό περιβάλλον:
Δεδομένης της διαχρονικής ιστορικότητας των περιοχών της διπλής ανάπλασης εξετάζεται η δυνατότητα επιτόπιας ανάδειξης τυχόν ευρημάτων, καθώς και η διασύνδεση - άρθρωση των τοπόσημων της ευρύτερης περιοχής στο δίκτυο ροής πεζών, ώστε να υπογραμμίζεται και αναδεικνύεται η ταυτότητα των περιοχών.
11. Δομημένο περιβάλλον και χρήσεις γης:
α. Για την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος και των γειτονικών αστικών χρήσεων και λειτουργιών λαμβάνονται τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα κατά τη φάση της κατασκευής, όπως ιδίως η ελαχιστοποίηση του χρόνου και της έντασης της επιβάρυνσης του οδικού δικτύου στις γειτονικές περιοχές, η άμεση αποκατάσταση, με ευθύνη των αναδόχων κατασκευής, τυχόν φθορών σε οδούς και άλλες υποδομές και η μεγιστοποίηση των συνεργιών στα εργοτάξια των επιμέρους έργων.
β. Ο Δήμος Αθηναίων μεριμνά, με κατάλληλα μέτρα κοινωνικού περιεχομένου, για την ομαλή μετεγκατάσταση της κοινότητας των Ρομά του Βοτανικού.
γ. Σε συνεργασία με τον Οργανισμό Αθήνας εκπονείται από τον Δήμο Αθηναίων ένα σχέδιο δράσης για την επιτάχυνση της αναβάθμισης του Ελαιώνα εντός των διοικητικών του ορίων, και σε συντονισμό με τους υπόλοιπους Δήμους του Ελαιώνα, με συγκεκριμένες προτάσεις ενεργειών προς τους αρμόδιους φορείς, συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και εκτιμήσεις απαιτούμενων πόρων.
Βασική επιδίωξη είναι η συστηματική κινητοποίηση όλων των φορέων ώστε να αρθούν οι δυσχέρειες εφαρμογής και να αξιοποιηθεί η ευκαιρία που δημιουργείται από την ανάπλαση στο Βοτανικό.
Β. Σύστημα παρακολούθησης των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την εφαρμογή του Προγράμματος.
1. Για την παρακολούθηση των σημαντικών επιπτώσεων στο περιβάλλον από την εφαρμογή του προγράμματος της Διπλής Ανάπλασης συγκροτείται ένα ολοκληρωμένο σύστημα βάσει των ακόλουθων αρχών:
α. Η παρακολούθηση διεξάγεται με ευθύνη της Μονάδας Περιβάλλοντος που προβλέφθηκε παραπάνω.
β. Η εν λόγω Μονάδα μεριμνά για την εγκαθίδρυση ενός συστηματικού τρόπου συλλογής των απαραίτητων στοιχείων από το σύνολο των φορέων που συμμετέχουν στην κατασκευή και λειτουργία των έργων της Διπλής Ανάπλασης, ενώ συγχρόνως συγκροτεί ένα λεπτομερές πρόγραμμα παρακολούθησης των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την εφαρμογή του Προγράμματος, το οποίο αξιολογείται και εγκρίνεται από την Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Πεδίο αναφοράς είναι, πλην της περιοχής του προγράμματος και η άμεση περιοχή στην οποία κρίνεται ότι υπάρχει πολεοδομικά σαφής διάχυση των επιπτώσεων του έργου.
γ. Η συλλογή και επεξεργασία των στοιχείων για την παρακολούθηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων διεξάγεται σε ετήσια βάση. Στη διάρκεια του έτους μπορούν να συλλέγονται στοιχεία σε μηναία ή συχνότερη περίοδο, ώστε να καθίσταται δυνατή η αποτύπωση τάσεων με συντομότερη χρονική εξέλιξη.
δ. Ως βασικά μεγέθη της παρακολούθησης χρησιμοποιούνται περιβαλλοντικοί δείκτες, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν με περιεκτικό τρόπο σημαντικές πτυχές των εξελίξεων ως προς το περιβάλλον.
2. Ο τελικός καθορισμός του συνόλου των δεικτών που παρακολουθούνται, αποτελεί αντικείμενο της συγκρότησης, αξιολόγησης και έγκρισης του προγράμματος παρακολούθησης. Ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, μπορούν να καταγράφονται οι ακόλουθοι δείκτες:
α. Φάση κατασκευής:
α)α) Ποσοστό πρασίνου που υλοποιήθηκε επί του συνολικού πρασίνου της Διπλής Ανάπλασης και επιμέρους ποσοστά για το χαμηλό, μικτό και υψηλό πράσινο.
α)β) Ποσοστό του εμβαδού των έργων που υλοποιήθηκαν επί του συνολικού εμβαδού των έργων της Διπλής Ανάπλασης.
α)γ) Αριθμός των έργων που υλοποιήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή των δύο περιοχών ανάπλασης, επί του συνόλου αυτών που είναι απαραίτητα για την ομαλή λειτουργία των αντίστοιχων υπερτοπικών πόλων.
β. Φάση λειτουργίας:
β)α) Δείκτες προσέλευσης στις εγκαταστάσεις του Βοτανικού. Μπορούν να βασίζονται σε εκτιμήσεις του αριθμού ατόμων που προσέρχονται σε κάθε μια από τις εγκαταστάσεις. Συγχρόνως, συλλέγονται στοιχεία που καθιστούν δυνατές τις εκτιμήσεις για το ποσοστό χρήσης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.
β)β) Δείκτες πληρότητας των χώρων στάθμευσης. Πέραν από τους μέσους ετήσιους και μηνιαίους μέσους όρους, είναι απαραίτητη και η χρονικά λεπτομερέστερη καταγραφή, ώστε να διαπιστώνονται οι αιχμές χρήσης των χώρων στάθμευσης και να εξάγονται συμπεράσματα για την βελτιστοποίηση της λειτουργίας τους.
β)γ) Δείκτες εξοικονόμησης νερού. Ως προς την άρδευση, χρησιμοποιούνται τα ποσοστά συμμετοχής των επαναξιοποιούμενων ομβρίων υδάτων, συγκρινόμενα με τις τιμές - στόχους που καθορίστηκαν παραπάνω.
Συγχρόνως, εκτιμάται το ποσοστό εξοικονόμησης που επιτυγχάνουν τα συστήματα άρδευσης, συγκριτικά με βιβλιογραφικές τιμές για την κατανάλωση νερού κατά τη συνήθη άρδευση κοινόχρηστων χώρων πρασίνου.
β)δ) Δείκτες διαχείρισης απορριμμάτων. Αναφέρονται στις παραγόμενες ποσότητες, κατά βάρος ή κατ' όγκο, καθώς και στα ποσοστά των απορριμμάτων που διατέθηκαν προς ανακύκλωση, για καθένα από τα κύρια ρεύματα.
β)ε) Δείκτες εξέλιξης του ευρύτερου αστικού περιβάλλοντος στον Ελαιώνα. Αντιπροσωπεύουν τις τάσεις που αναμένεται να σηματοδοτηθούν από την ανάπλαση στο Βοτανικό, π.χ. ως ποσοστό υλοποίησης των εν ισχύ χωροταξικών και πολεοδομικών ρυθμίσεων που αφορούν στον Ελαιώνα.
β)στ) Δείκτες επιπέδου συντήρησης του κοινοχρήστου πρασίνου και των ελεύθερων χώρων της ανάπλασης, στη βάση ενιαίων κανόνων και πρακτικών.
3. Οι τιμές των δεικτών και άλλων μεγεθών της παρακολούθησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, συγκροτούνται σε ετήσια έκθεση, στην οποία επίσης πραγματοποιείται επεξεργασία και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, καθώς και προτάσεις για τις ενδεχομένως απαιτούμενες διορθωτικές ενέργειες. Η έκθεση αυτή κοινοποιείται σε όλους τους φορείς που συμμετέχουν στην κατασκευή και λειτουργία των έργων της Διπλής Ανάπλασης και δημοσιοποιείται με ανάρτησή της σε ιστοσελίδα που οφείλει να διατηρεί η Μονάδα Περιβάλλοντος. Στην ίδια ιστοσελίδα δίδεται η δυνατότητα στο ενδιαφερόμενο κοινό να εκφράσει ενυπογράφως τις απόψεις του για το περιεχόμενο της έκθεσης.