Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

1. Γενικά

 

Με τον όρο χωματουργικά έργα νοούνται στο παρόν κεφάλαιο τα έργα οδοποιίας που αναφέρονται σε ορύγματα, επιχώματα οπλισμένο έδαφος και τοίχοι οπλισμένου εδάφους και σχεδιάζονται με διάρκεια ζωής 50 ετών (εκτός αν καθορίζεται διαφορετικά).

 

Η γεωτεχνική μελέτη χωματουργικών έργων πρέπει να περιλαμβάνει στοιχεία που αναφέρονται στον σχεδιασμό των πρανών ορυγμάτων και επιχωμάτων, στις συνθήκες θεμελίωσης των επιχωμάτων, στον σχεδιασμό οπλισμένων γαιών και συνθηκών θεμελίωσής τους καθώς και στοιχεία σχετικά με τον σχεδιασμό και χρησιμοποίηση δανειοθαλάμων και λατομείων.

 

Τα πρανή ορυγμάτων και επιχωμάτων πρέπει να μελετώνται έτσι ώστε να συμμορφώνονται όσο το δυνατό περισσότερο με τους περιβαλλοντικούς όρους. Όταν από γεωμετρική άποψη τούτο δεν είναι εφικτό και δεν εξασφαλίζεται ο απαιτούμενος συντελεστής ασφαλείας, πρέπει να εξετάζονται πρόσθετα μέτρα αντιστήριξης όπως αγκυρώσεις, οπλισμένο έδαφος ή εναλλακτικές λύσεις τεχνικών έργων (τοίχοι αντιστήριξης, σήραγγες με εκσκαφή και επανεπίχωση ή γέφυρες). Στις περιπτώσεις που τέτοια μέτρα δεν είναι πρακτικά από άποψη δαπάνης, αισθητικής ή κατασκευαστικών δυσκολιών και φαίνεται επιθυμητή μια λύση χωματουργικών, η οποία δεν είναι σύμφωνη με τους Περιβαλλοντικούς Όρους, τότε υπάρχει η δυνατότητα να τίθεται θέμα εξαίρεσης από τους Περιβαλλοντικούς Όρους, με έγγραφη αναφορά προς την Υπηρεσία ή τον Κύριο του Έργου όπου θα παρουσιάζονται οι ενδεχόμενες εναλλακτικές λύσεις.

 

Η μελέτη των χωματουργικών έργων πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη της την αισθητική εντύπωση. Θα πρέπει να συσχετίζεται με τυχόν υφιστάμενες Οδηγίες Διαμόρφωσης του Τοπίου και να προβλέπει φύτευση και αποκατάσταση της φυτικής κάλυψης με την αντίστοιχη μεθοδολογία. Η χρήση κατάλληλων βιοαποικοδομήσιμων υλικών (π.χ. γιούτα) ή σε περίπτωση που δεν θεωρούνται αποτελεσματικά η χρήση άλλων γεωσυνθετικών υλικών για τον έλεγχο της επιφανειακής διάβρωσης πρανών και τη διευκόλυνση της φυτικής ανάπτυξης θεωρείται ως απολύτως δόκιμη μέθοδος και απαιτεί ειδική διαστασιολόγηση με βάση στοιχεία της υδραυλικής μελέτης.

 

Όπου δεν υπάρχει ισοζύγιο μεταξύ των ποσοτήτων εκσκαφών και επιχώσεων και χρειάζονται δανειοθάλαμοι, λατομεία ή χώροι μόνιμης εναπόθεσης χωμάτων (αποθεσιοθάλαμοι), ο Μελετητής θα πρέπει να προσδιορίσει τους αντίστοιχους χώρους, να υπολογίσει τους διαθέσιμους όγκους και να ελέγξει τις συνθήκες διαμόρφωσης πρανών στους αποθεσιοθαλάμους (π.χ. κατάλληλη μελέτη πρανών στην περίμετρο των αποθεσιοθαλάμων για την επίτευξη ευστάθειας και τη διαμόρφωση του τοπίου).

 

Σχετικά με τα πρανή ορυγμάτων και επιχωμάτων επισημαίνεται ότι σε κάθε περίπτωση θα μελετώνται ως προς την ευστάθειά τους όλα τα πρανή με ύψος μεγαλύτερο ή ίσο των 10,0 m, ενώ θα συντάσσονται επίσης υπολογισμοί και για μικρότερα ύψη πρανών όταν ειδικές γεωτεχνικές συνθήκες το επιβάλλουν (ασταθή ή έρποντα εδάφη, υψηλός υπόγειος φρεάτιος ορίζοντας, μαλακά εδάφη, πλησίον κατασκευές) ή όταν εμφανίζονται σε σημαντικά μήκη της χάραξης με ύψη μικρότερα των 10,0 m (οπότε θα επιλέγονται γεωτεχνικά κρίσιμες διατομές). Για τον σκοπό αυτό θα συντάσσεται ειδική παράγραφος με γεωτεχνική επισκόπηση των προς κατασκευή χωματουργικών έργων στην οποία θα εντοπίζονται οι ευαίσθητες περιοχές, για τις οποίες θα απαιτείται περαιτέρω τεκμηρίωση με σύνταξη ειδικής γεωτεχνικής μελέτης προς λήψη πρόσθετων πιθανών μέτρων.

 

Στην επιφάνεια της σκάφης των χωματουργικών έργων θα ελέγχεται η πιθανή επίδραση του υπόγειου φρεατίου ορίζοντα και των πιέσεων πόρων ασυνεχειών της βραχόμαζας (βραχυπρόθεσμες συνθήκες - μακροπρόθεσμες συνθήκες) και εφόσον είναι αναγκαίο θα συντάσσεται ειδική μελέτη αντιμετώπισης προβλημάτων σχετικών με την αποστράγγιση υψηλών οριζόντων υπογείων υδάτων ή πηγών, ανάλογα με την περίπτωση.

 

2. Ορύγματα

 

2.1. Πρανή γαιωδών ορυγμάτων

 

2.1.1. Γενικά - Μέγιστες κλίσεις

 

Οι όροι αυτής της παραγράφου αναφέρονται στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ενδεχόμενη αστοχία περιορίζεται μόνο σε πρανή ορυγμάτων. Όπου η ενδεχόμενη επιφάνεια αστοχίας διέρχεται κάτω από όλη την οδό, ισχύουν οι όροι για τις κατολισθήσεις εδαφών (βλέπε άρθρο 4.2).

 

Γαιώδη ή γαιοημιβραχώδη πρανή υψηλότερα από 10 μέτρα πρέπει να μελετώνται με υπολογισμό ευστάθειας σύμφωνα με τις αρχές της παραγράφου 11.2 του DIN 4084, λαμβάνοντας υπόψη ενδεχόμενες νεότερες βελτιώσεις σύνθετων μορφών αστοχίας. Τα γαιώδη πρανή πρέπει να μελετώνται με χρήση των αρχών των ενεργών τάσεων, λαμβανομένων υπόψη των δυσμενέστερων δυνατών συνθηκών υπογείων υδάτων κατά τη διάρκεια ζωής. Η εκτίμηση της μέγιστης (ανώτατης) στάθμης υπόγειου φρεατίου ορίζοντα πεντηκονταετίας θα γίνεται με γεωλογικές - υδρογεωλογικές εκτιμήσεις των στοιχείων της ευρύτερης περιοχής (εκτός εάν διατίθενται στατιστικά υδρολογικά, υδραυλικά στοιχεία).

Η μελέτη των πρανών ορυγμάτων θα πρέπει να συνδυάζεται με τη μελέτη αποστράγγισης για να επιτυγχάνεται η πιο οικονομική λύση (ενδεχομένως και με ειδική μελέτη καταβιβασμού στάθμης).

 

Ανεξαρτήτως των αποτελεσμάτων των ελέγχων ευστάθειας των πρανών, δεν επιτρέπεται να προτείνονται κλίσεις μεγαλύτερες του 1:1 (45°) για γαιοημιβραχώδη ορύγματα συνολικού ύψους μεγαλύτερου των 10,0 m. Σε περίπτωση εφαρμογής επί μέρους αναβαθμών, τότε το μέγιστο ύψος αναβαθμού δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα 15,0 m (σε ειδικές περιπτώσεις με σημαντική κατασκευαστική δυσχέρεια) και το ελάχιστο πλάτος βαθμίδας τίθεται 4,00 m.

 

2.1.2. Περιπτώσεις ελέγχου - ευστάθειας - Συντελεστές ασφαλείας

 

Οι ελάχιστες απαιτούμενες περιπτώσεις ελέγχου ευστάθειας πρανών με τους αντίστοιχους ελάχιστους συντελεστές ασφαλείας συνοψίζονται στον Πίνακα 4.1 που ακολουθεί.

 

Πίνακας 4.1: Ελάχιστοι απαιτούμενοι συντελεστές ασφαλείας γαιωδών πρανών ορυγμάτων

όπου:

 

Σεισμός

 

Ν Σεισμός σχεδιασμού σύμφωνα με τον Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό 2000, παράγραφος 5.4.

Ο Όχι σεισμός.

 

Ανώτατη στάθμη υπογείου ορίζοντα πεντηκονταετίας.

 

Ν Προβλεπόμενη ανώτατη στάθμη υπόγειου ορίζοντα πεντηκονταετίας.

Ο Προβλεπόμενη ετήσια ανώτατη στάθμη υπόγειου ορίζοντα.

 

Για τους συνδυασμούς με αύξοντες αριθμούς 2, 3 και 4 πρέπει πάντοτε να υπολογίζονται οι γενικευμένοι συντελεστές ασφαλείας.

 

Σε περιπτώσεις ορυγμάτων μέσα από παλαιά κατολίσθηση μπορεί να εφαρμόζονται εναλλακτικές μέθοδοι ανεκτών παραμορφώσεων, για φόρτιση με σεισμό. Για προσωρινά πρανή (εκτεθειμένα για περίοδο κάτω του ενός έτους) απαιτείται συντελεστής ασφαλείας τουλάχιστον 1.1 χωρίς σεισμό και με υπόγειο ορίζοντα συμφώνως προς παραδοχές της γεωτεχνικής μελέτης.

 

2.2. Πρανή βραχωδών ορυγμάτων

 

2.2.1 Γενικά στοιχεία - Διαμόρφωση

 

Βραχώδη πρανή υψηλότερα από 10 m πρέπει να μελετώνται σύμφωνα με τις αρχές της Βραχομηχανικής, λαμβανομένων υπόψη των συνθηκών του υπόγειου νερού. Οι εκσκαφές στο βράχο πρέπει να μελετώνται ώστε να είναι ασφαλείς έναντι συνολικής θραύσης, αλλά θα είναι επιτρεπτές επιφανειακές θραύσεις των πρανών μεταξύ των οριζόντιων βαθμίδων. Επί πλέον πρέπει να λαμβάνονται μέτρα ώστε να μη φθάνουν στο δρόμο καταπτώσεις βραχωδών συντριμμάτων από το πρανές. Η γραμμή πρανούς, για τη μελέτη της συνολικής θραύσης, θα ορίζεται από τη γραμμή που ενώνει το πίσω μέρος των οριζοντίων βαθμίδων. Η μελέτη πρανών εκσκαφών σε βράχο πρέπει να εξετάζει τις επιπτώσεις της θραύσης ιδιαίτερα σε θέσεις όπου, στη στέψη του πρανούς βρίσκονται ιδιοκτησίες ή σημαντικές κατασκευές που δεν είναι δυνατόν να μετακινηθούν.

 

Σε πολλές περιοχές οι τεκτονικές συνθήκες (η μορφή των ασυνεχειών του βράχου) διαφέρουν σημαντικά σε μικρές αποστάσεις και οι υπάρχουσες εκτεθειμένες επιφάνειες μπορεί να μην είναι αντιπροσωπευτικές των συνθηκών στο προτεινόμενο βραχώδες μέτωπο. Οι μελέτες ευστάθειας βραχωδών πρανών είναι δυνατόν, σε πολλές περιπτώσεις, να χρειαστούν τροποποίηση, στη φάση κατασκευής, όταν αποκαλυφθούν οι πραγματικές συνθήκες. Σε αυτές τις περιοχές, οι μελετητές πρέπει να προβλέψουν ώστε οι ανάδοχοι να πραγματοποιήσουν δοκιμαστικές εκσκαφές στην περιοχή του Έργου, στις οποίες να μπορεί να μετρηθεί η μορφή των ασυνεχειών του βράχου, ώστε να υπάρχει αποτελεσματικός έλεγχος των μελετητικών παραδοχών πριν από την τελική διαμόρφωση του ορύγματος κατά τη φάση κατασκευής.

 

Μεταξύ των αναβαθμών σε ύψη που γενικά θα καθορίζονται από τους ισχύοντες περιβαλλοντικούς όρους, πρέπει να εξασφαλίζονται οριζόντιες βαθμίδες πλάτους τουλάχιστον 4,0 m. Όπου χρειάζεται προσπελασιμότητα κατά μήκος των οριζόντιων βαθμίδων για λόγους παρακολούθησης και συντήρησης (π.χ. εκεί που τοποθετήθηκαν αγκύρια βράχου σε μια οριζόντια βαθμίδα), πρέπει να εξασφαλίζεται η δυνατότητα εύκολης πρόσβασης. Σε άλλες θέσεις οι οριζόντιες βαθμίδες θα χρησιμοποιούνται για την ενδεχόμενη αναχαίτιση βραχωδών καταπτώσεων και για την υποβοήθηση της ανάπτυξης φυτών για λόγους διαμόρφωσης τοπίου, ενώ το πλάτος πρέπει να είναι σύμφωνο τόσο με τις απαιτήσεις για συνολική ευστάθεια, όσο και για οριακή ευστάθεια του πρανούς μεταξύ των οριζόντιων βαθμίδων.

 

2.2.2. Έλεγχοι ευστάθειας - Συντελεστής Ασφαλείας

 

Η μεθοδολογία που πρέπει να ακολουθείται για τον υπολογισμό της ευστάθειας βραχωδών πρανών ορυγμάτων σε κάθε θέση (διατομή) ελέγχου είναι η παρακάτω:

 

Βαθμονόμηση - κατάταξη βραχόμαζας με κάποια από τις διεθνώς ισχύουσες θεωρήσεις (RMR, GSI, σύστημα Q κ.λ.π.) και εκτίμηση των χαρακτηριστικών παραμέτρων διατμητικής αντοχής και ελαστικότητας της βραχόμαζας.

 

Εκτίμηση μοντέλου δυνητικών ολισθήσεων που θα προκύπτει από την αντίστοιχη γεωλογική μελέτη με βάση τα τεκτονικά διαγράμματα ασυνεχειών της υπό έλεγχο περιοχής (μέθοδος Schmidt).

 

Εκτίμηση της διατμητικής αντοχής των ασυνεχειών είτε από δοκιμές πεδίου είτε από κατάλληλες εργαστηριακές δοκιμές.

 

Οι υπολογισμοί ευστάθειας των βραχωδών πρανών ορυγμάτων θα συντάσσονται είτε για στατική είτε για σεισμική φόρτιση και ανάλογα με τις υποδείξεις του μοντέλου δυνητικών ολισθήσεων έναντι:

 

α. Σύνθετης μορφής ολίσθησης (πολυγωνική θραύσης) με την παραδοχή σχηματισμού εφελκυστικής ρωγμής πίσω από το μέτωπο του πρανούς με τη χρήση των παραμέτρων διατμητικής αντοχής που προεκτιμήθηκαν (ταξινομήσεις, εργαστηριακές δοκιμές κ.λ.π.).

β. Επίπεδης ολίσθησης πάνω σε καθορισμένη οικογένεια επιφανειών ασυνέχειας.

γ. Σφηνοειδούς ολίσθησης (π.χ. με την μέθοδο ανάλυσης τετραεδρικής σφήνας κατά Hoek - Bray).

 

Η επίδραση της αύξησης υδροστατικής πίεσης των ασυνεχειών της βραχόμαζας πρέπει να ελέγχεται έως το επίπεδο της καθοριζόμενης ως Ανώτατη Πίεση πεντηκονταετίας με υδρογεωλογικά κριτήρια, ή έως το επίπεδο θεωρητικής κατάστασης κορεσμού των ασυνεχειών (περίπτωση σφηνοειδούς ολίσθησης).

 

Ο Αντισεισμικός έλεγχος θα γίνεται με την ψευδοστατική μέθοδο με την επιβολή της αντίστοιχης οριζόντιας σεισμικής δύναμης στην εξωτερική επιφάνεια του πρανούς, ανάλογα με τον συντελεστή σεισμικότητας α Η της περιοχής ελέγχου.

 

Οι υπολογισμοί ευστάθειας των πρανών σε βραχώδη ορύγματα θα γίνονται για 2 περιπτώσεις, έναντι αστοχίας του συνολικού πρανούς (βλέπε συντελεστή ασφαλείας Πίνακα 4.2) και έναντι αστοχίας μεμονωμένου αναβαθμού μεταξύ 2 οριζόντιων βαθμίδων (βλέπε συντελεστή ασφαλείας Πίνακα 4.3).

 

(Α) Περίπτωση

 

Πίνακας 4.2: Συντελεστές ασφαλείας βραχωδών πρανών - θραύση συνολικού πρανούς

όπου:

 

Σεισμός

 

Ν Σεισμός σχεδιασμού σύμφωνα με τον Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό 2000, παράγραφος 5.4.

Ο Όχι σεισμός.

 

Ανώτατη στάθμη υπογείου ορίζοντα πεντηκονταετίας.

 

Ν Προβλεπόμενη ανώτατη πίεση πόρων ασυνεχειών πεντηκονταετίας (κορεσμός ασυνεχειών)

Ο Προβλεπόμενη ετήσια ανώτατη πίεση πόρων ασυνεχειών.

 

Σε περιπτώσεις ορυγμάτων μέσα από παλαιά κατολίσθηση μπορεί να εφαρμόζονται εναλλακτικές μέθοδοι ανεκτών παραμορφώσεων, για φόρτιση με σεισμό. Για προσωρινά πρανή (εκτεθειμένα για περίοδο κάτω του ενός έτους) απαιτείται συντελεστής ασφαλείας τουλάχιστον 1.1 χωρίς σεισμό και με υπόγειο ορίζοντα συμφώνως προς παραδοχές της γεωτεχνικής μελέτης.

 

(Β) Περίπτωση

 

Πίνακας 4.3: Συντελεστές ασφαλείας βραχωδών πρανών - πρανή μεταξύ οριζόντιων βαθμίδων

 

Για προσωρινά βραχώδη πρανή μεταξύ βαθμίδων απαιτείται συντελεστής ασφαλείας 1.05 χωρίς σεισμό και με υπόγεια ορίζοντα σύμφωνα με παραδοχές γεωτεχνικής μελέτης.

 

όπου:

Σεισμός

 

Ν Σεισμός σχεδιασμού σύμφωνα με τον Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό 2000, παράγραφος 5.4.

Ο Όχι σεισμός.

 

Ετήσια ανώτατη στάθμη υπογείου ορίζοντα

 

Ν Προβλεπόμενη ετήσια ανώτατη πίεση πόρων ασυνεχειών

Ο Χωρίς πίεση πόρων

 

2.2.3. Αναχαίτιση καταπτώσεων

 

 

2.3. Υλικά εκσκαφής - Καταλληλότητα - Ταξινόμηση

 

Κατά τη γεωτεχνική μελέτη πρέπει να προσδιορίζεται η ποιότητα των υλικών εκσκαφής των γαιωδών ή γαιοημιβραχωδών πρανών των ορυγμάτων (των βραχωδών προϊόντων εκσκαφών θεωρουμένων ως κατάλληλων υπό προϋποθέσεις κοκκομετρικής διαβάθμισης) για την επαναχρησιμοποίησή τους για την κατασκευή των επιχωμάτων σε άλλα σημεία της χάραξης. Προς τούτο προτείνεται να ακολουθείται αρχικά μία κατάταξη καταλληλότητας υλικών με βάση την κοκκομετρική του διαβάθμιση και τα όρια συνεκτικότητας (κατάταξη οδοποιίας κατά AASHTO - Πίνακας 4.4) και εναλλακτικά με την μέθοδο των κατηγοριών Ε (πίνακας 4.5)

 

Σχετικά με την καταλληλότητα εδαφικών υλικών για την κατασκευή επιχωμάτων υπερισχύουν σε κάθε περίπτωση τα σχετικά προβλεπόμενα στις εκάστοτε ισχύουσες προδιαγραφές κατασκευής έργων.

 

Πίνακας 4.4: Κατάταξη καταλληλότητας εδαφικών υλικών για κατασκευή επιχωμάτων

 

Διαδικασία Ταξινόμησης:

 

Με τα διαθέσιμα αποτελέσματα, προχωρούμε από αριστερά προς τα δεξιά στον πίνακα και η σωστή ομάδα θα βρεθεί με τη μέθοδο του αποκλεισμού. Η πρώτη ομάδα από τα αριστερά, μέσα στην οποία τα αποτελέσματα θα ταιριάζουν είναι η σωστή ταξινόμηση.

 

(1) Ο δείκτης πλαστικότητας της υποομάδας Α-7-5 είναι ίσος ή μικρότερος του LL μείον 30.

Ο δείκτης πλαστικότητας της υποομάδας Α-7-6 είναι μεγαλύτερος του LL μείον 30.

 

Πίνακας 4.5: Ταξινόμηση γαιωδών εδαφικών υλικών για κατασκευή σώματος επιχωμάτων (δεν περιλαμβάνονται βραχώδη προϊόντα)

 

LL = Όριο Υδαρότητας (Ε105-86 Μέθοδος)

PI = Δείκτης πλαστικότητας (Ε105-86 Μέθοδος 6)

#200 = Κόσκινο με άνοιγμα βροχίδας 0,074 mm

CBR = Καλιφορνιακός λόγος φέρουσας ικανότητας (Ε105 - 1986 Μέθοδος 11)

ΔΙΟΓΚΩΣΗ = Προσδιορίζεται κατά το στάδιο της δοκιμής CBR

ΟΡΓΑΝΙΚΑ = Κατά τη μέθοδο AASHTO T194

 

2.4. Εκσκαψιμότητα

 

Με το όρο εκσκαψιμότητα νοείται γενικά η δυνατότητα που παρέχει μια συγκεκριμένη περιοχή για την εκσκαφή της σε προκαθορισμένη έκταση και βάθος.

 

Τα κριτήρια που καθορίζουν την εκσκαψιμότητα μιας περιοχής είναι μόνον ποιοτικά αφού οι επί μέρους παράγοντες που επηρεάζουν είναι γενικά μεταβλητοί και δεν προσδιορίζονται αριθμητικά.

 

Η κατάταξη της εκσκαψιμότητας των εδαφών θα γίνεται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες προδιαγραφές κατασκευής έργων.

 

3. Επιχώματα

 

3.1 Θεμελιώσεις

 

Για τον έλεγχο των συνθηκών θεμελίωσης των επιχωμάτων θα καθορίζονται οι γεωτεχνικές παράμετροι σχεδιασμού διατμητικής αντοχής και παραμορφωσιμότητας των επί μέρους στρώσεων του υπεδάφους και θα γίνεται μια συντηρητική θεώρηση για τα υλικά του σώματος του αναχώματος. Θα καθορίζονται οι συνθήκες των υπογείων υδάτων (μέγιστη στάθμη πεντηκονταετίας, μέγιστη ετήσια στάθμη) και θα προσδιορίζονται οι απαιτήσεις αποστράγγισης, καταβιβασμού στάθμης, στρώσης στράγγισης στην διεπιφάνεια θεμελίωσης.

 

Για θεμελιώσεις επί του εδάφους, οι υπολογισμοί ευστάθειας (βραχυχρόνιας / μακροχρόνιας) πρέπει να εξετάζουν επιφάνειες θραύσης που διέρχονται μέσα από το υλικό της θεμελίωσης. Πρέπει να προσδιορίζεται το μέγεθος της μακροχρόνιας καθίζησης καθώς και ο απαιτούμενος χρόνος εξέλιξης. Για επιχώματα υψηλότερα από 10 m πρέπει επίσης να εξετάζεται η συνίζηση του επιχώματος και κυρίως η διαφορική συνίζηση μεταξύ του επιχώματος και των γειτονικών κατασκευών. Εκεί που ο απαιτούμενος χρόνος καθιζήσεων είναι πιθανόν να είναι σημαντικός σε σχέση με τον προγραμματισμό της εκτέλεσης του έργου, πρέπει να μελετώνται μέθοδοι επιτάχυνσης της καθίζησης (π.χ. προφόρτιση, αποστράγγιση της θεμελίωσης). Εάν δεν αναφέρεται κάτι διαφορετικό από τον Κύριο του Έργου ή το Μελετητή της Αποχέτευσης - Αποστράγγισης και Οδοποιίας, προτείνεται η τιμή των 75 mm ως επιτρεπόμενη παραμένουσα καθίζηση. Όπου υπάρχουν πολύ μαλακά υλικά, πρέπει να εξετάζονται και άλλες εναλλακτικές λύσεις, εκτός από τις λύσεις απομάκρυνσης και αντικατάστασής τους που γενικά αναφέρονται στην βελτίωση του υπεδάφους θεμελίωσης.

 

Σε περίπτωση εδάφους θεμελίωσης που αποτελείται από χαλαρά κοκκώδη κορεσμένα υλικά θα γίνεται έλεγχος σε ρευστοποίηση σύμφωνα με τον Ευρωκώδικα 8: Μέρος 5 και Ελληνικός Αντισεισμικός Κανονισμός 2000. Επιπλέον, θα υπολογίζεται το δυναμικό της ρευστοποίησης (Iwasaki et al., 1982) έτσι ώστε να ποσοτικοποιείται η σοβαρότητα του κινδύνου ρευστοποίησης και να εκτιμάται η αναγκαιότητα σχεδιασμού κατάλληλων μέτρων.

 

Όπου το αρχικό έδαφος θεμελίωσης είναι επικλινές (έχει εγκάρσια κατωφερική κλίση σε σχέση με την οδό), πρέπει να εξετάζεται η υποστήριξη του ποδός του επιχώματος (π.χ. οπλισμένο έδαφος, τοίχοι βαρύτητας, τοίχοι με συρματοκιβώτια) για να περιοριστεί το ύψος του επιχώματος και να εμποδιστεί η ολίσθηση του επιχώματος στο επικλινές φυσικό πρανές. Τέτοιες κατασκευές πρέπει επίσης να μελετώνται για τον περιορισμό του ύψους των πρανών ώστε να ανταποκριθούν στους Περιβαλλοντικούς Όρους.

 

Σε περίπτωση διαπλάτυνσης υπάρχοντος επιχώματος, θα μελετάται η εφαρμογή εκσκαφών με βαθμιδωτό τρόπο με την κατασκευή βαθμίδων αγκύρωσης, όπως τούτο προβλέπεται επίσης σε φυσικά κεκλιμένα πρανή. Στις περιπτώσεις αυτές και για εγκάρσιες κλίσεις εδάφους μεγαλύτερες του 20% θα μελετώνται επίσης βαθμίδες αγκύρωσης.

 

3.2. Πρανή επιχωμάτων

 

Όλα τα πρανή επιχωμάτων ύψους μεγαλύτερου από 10 m (καθώς και ορισμένες ειδικές περιπτώσεις ανεξαρτήτως ύψους) θα μελετώνται με υπολογισμό γενικευμένης και εσωτερικής ευστάθειας. Το πρανές της εξωτερικής επιφάνειας των επιχωμάτων θα πρέπει να μελετάται έτσι ώστε να είναι ευσταθές έναντι ολίσθησης μεγάλου βάθους, που διέρχεται από τη θεμελίωση, ή ολίσθησης μικρού βάθους εντός του επιχώματος. Στην επιφάνεια της οδού θα εφαρμόζεται μια πρόσθετη κατακόρυφη φόρτιση 20 kPa, ενιαία κατανεμημένη, η οποία θα παριστά την φόρτιση κυκλοφορίας. Τα οπλισμένα πρανή επιχωμάτων πρέπει να εξετάζονται ώστε το συνολικό ύψος του επιχώματος να ανταποκρίνεται στους Περιβαλλοντικούς Όρους. Τα οπλισμένα πρανή επιχωμάτων πρέπει να εναρμονίζονται με τις απαιτήσεις του ΗΑ 68/1994, που εκδόθηκε από το Βρετανικό Υπουργείο Μεταφορών.

 

Η ανάλυση ευστάθειας επιχωμάτων (σε συνδυασμό με τον υπόγειο φρεάτιο ορίζοντα) πρέπει να γίνεται για τις συνθήκες και τους συνδυασμούς φορτίσεων, τις παραμέτρους διατμητικής αντοχής καθώς και τους ελάχιστους επιτρεπόμενους συντελεστές ασφαλείας που δίνονται στον Πίνακα 4.7 που ακολουθεί. Ο συνδυασμός φόρτισης 3 θα πρέπει οπωσδήποτε να ελέγχεται στις περιπτώσεις όπου το ανάχωμα είναι θεμελιωμένο πάνω σε επικλινές έδαφος.

 

Πίνακας 4.6: Έλεγχοι ευστάθειας πρανών επιχωμάτων

 

3.3. Υλικά σώματος επιχώματος - Αντιδιαβρωτική προστασία πρανών

 

Η μελέτη των επιχωμάτων πρέπει να περιλαμβάνει τον καθορισμό της ποιότητας των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν για το θεμέλιο, το σώμα και την στέψη του επιχώματος. Σε ότι αφορά τα υλικά του σώματος των επιχωμάτων, ισχύει η ταξινόμηση που υποδεικνύεται στους Πίνακες 4.4 και 4.5 που προαναφέρθηκαν.

 

Τα κριτήρια καταλληλότητας των διαφόρων κατηγοριών καθορίζονται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες προδιαγραφές κατασκευών.

 

Σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις επιτρέπεται στην κατασκευή επιχωμάτων η χρήση οριακά κατάλληλων υλικών των ομάδων Α-4, Α-5, Α-6 ή Α-7 και εναλλακτικά Ε0 αλλά μόνον μετά από ειδική μελέτη διαμόρφωσης σώματος επιχώματος σε συνδυασμό με επίλεκτα υλικά, γεωσυνθετικά υλικά ή βελτίωσης ιδιοτήτων αργιλικών στρώσεων προς εξασφάλιση ευσταθούς διατομής.

 

Η αντιδιαβρωτική προστασία των πρανών των επιχωμάτων πρέπει να μελετάται σε συνδυασμό με την μελέτη φύτευσης και να περιλαμβάνει έλεγχο της ταχύτητας απορροής νερών στο πρανές σε σχέση με την κοκκομετρική διαβάθμιση των υλικών, τον συντελεστή τραχύτητας και την απαίτηση σχεδιασμού χρήσης ειδικών βιοαποικοδομήσιμων υλικών (π.χ. γιούτα) ή, σε περίπτωση που αυτά δεν θεωρούνται αποτελεσματικά, άλλων γεωσυνθετικών υλικών (π.χ. γεωκυψέλες, γεωπλέγματα) με παράλληλη υδροφύτευση.

 

4. Οπλισμένο έδαφος

 

4.1. Γενικά στοιχεία

 

Με την έννοια οπλισμένο έδαφος καθορίζονται σύμμεικτες κατασκευές εδάφους - οπλισμού που περιλαμβάνουν κατάλληλα υλικά επίχωσης, ειδική επένδυση της όψης με προκατασκευασμένες πλάκες ή άλλο σύστημα, ή φυτική γη και οπλισμό από μεταλλικές ή γεωσυνθετικές ράβδους, πλέγματα, συρματοκιβώτια, ήλους ή αγκύρια, ανάλογα με τις απαιτήσεις σχεδιασμού. Οι κατασκευές αυτές θα μελετώνται με διάρκεια ζωής 120 ετών και θα περιλαμβάνουν κατάλληλα συστήματα περιοδικού ελέγχου. Εφόσον η εξωτερική παρειά έχει κλίση μικρότερη ή ίση των 70° θεωρούνται ως οπλισμένα επιχώματα ενώ για κλίσεις 70 < i ≤ 90° θεωρούνται ως τοίχοι οπλισμένου εδάφους.

 

Σχετικά με τις αρχές διαστασιολόγησης, τον οπλισμό και των θεμελίωση οπλισμένου εδάφους ισχύουν τα προβλεπόμενα στην Οδηγία Μελετών Οδικών Έργων Τεύχος 10: Τεχνικά έργα (Αριθμός Απόφασης έγκριση ΔΜΕΟ/γ/ο/66/17-02-2003 του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων)

 

5. Δανειοθάλαμοι

 

Ανάλογα με τις απαιτήσεις χωματισμών του υπό έλεγχο οδικού τμήματος είναι δυνατόν να απαιτείται δανειοληψία για την κατασκευή του σώματος των επιχωμάτων καθώς και για την προμήθεια επίλεκτων υλικών για τη στρώση εξυγίανσης, στρώση στράγγισης, στρώση έδρασης οδοστρώματος κ.λ.π. Σε συνδυασμό με τις προδιαγραφές των γεωλογικών εργασιών καθορισμού και χαρτογράφησης του δανειοθαλάμου, στη γεωτεχνική μελέτη θα πρέπει να παρέχονται τα ακόλουθα:

 

 

6. Λατομεία

 

Επιπροσθέτως προς τις υποδείξεις θέσεων λατομείων (υπαρχόντων ή προς ίδρυση) από τη γεωλογική μελέτη, σκοπός της γεωτεχνικής μελέτης είναι η διερεύνηση της ποιότητας των υλικών που διατίθενται (βλέπε Πρόγραμμα Γεωτεχνικών) και η καταγραφή της ημερήσιας δυνατότητας παραγωγής προς κάλυψη των αναγκών του έργου (αδρανή σκυροδέματος, αντιολισθηρά αδρανή, στρώση στράγγισης, υλικά τύπου 3Α κ.λ.π.).