 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
1. Γενικά
1.1. Η γεωλογική χαρτογράφηση ανεξάρτητα από την κλίμακα στην οποία αυτή εκπονείται, αποσκοπεί στον εντοπισμό όλων των γεωλογικών κινδύνων που επηρεάζουν τα προβλεπόμενα έργα.
1.2. Η γεωλογική χαρτογράφηση βασίζεται στην παρατήρηση και θα πρέπει να γίνεται χρήση όλων των μέσων και των κλιμάκων παρατήρησης (από το μικροσκόπιο έως τη δορυφορική εικόνα). Συνήθεις περιπτώσεις μη δυσχερών περιοχών θα πρέπει να περιλαμβάνουν από τις εργασίες υπαίθρου (μακροσκοπική παρατήρηση) έως και την ερμηνεία των αεροφωτογραφιών.
Ιδιαίτερα τονίζεται η σημασία της χρήσης των αεροφωτογραφιών. Η επιλογή της κλίμακας των αεροφωτογραφιών επαφίεται στην κρίση του γεωλόγου μελετητή. Ανάλογα με τη σημασία του έργου και τα γεωλογικά προβλήματα της περιοχής είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν διαφορετικές σειρές αεροφωτογραφιών, με διαφορετική χρονολογία λήψης ή διαφορετική κλίμακα.
1.3. Πριν την έναρξη των εργασιών υπαίθρου, θα πρέπει να αξιολογηθεί η υπάρχουσα βιβλιογραφία. Πρέπει να συγκεντρωθούν οι διαθέσιμες γεωλογικές χαρτογραφήσεις, γεωλογικές τομές, στρωματογραφικές κολώνες της περιοχής, τυχόν στοιχεία από γεωτρήσεις, ερευνητικές γεωτρήσεις, υδρογεωτρήσεις και από γεωφυσικές διασκοπήσεις.. Όλα τα υφιστάμενα στοιχεία θα πρέπει να απεικονιστούν στο τοπογραφικό διάγραμμα, ώστε κατά την διάρκεια των εργασιών υπαίθρου να γίνει ο έλεγχος της θέσης τους και της σημασίας τους.
Κατά την συγκέντρωση της υφιστάμενης βιβλιογραφίας θα πρέπει απαραίτητα να ληφθούν υπόψη:
| • | Οι γεωλογικές χαρτογραφήσεις του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (κλίμακα 1:50.000). |
| • | Ο σεισμοτεκτονικός χάρτης της Ελλάδας (Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, κλίμακα 1:500.000). |
| • | Οι νεοεκτονικοί χάρτες (Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας, κλίμακα 1:100.000) |
| • | Ο γεωτεχνικός χάρτης της Ελλάδας (Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, κλίμακα 1:500.000) |
1.4. Κατά τις εργασίες υπαίθρου είναι απαραίτητη η φωτογράφηση χαρακτηριστικών θέσεων όπου θα φαίνονται α) η λιθολογική σύσταση κάθε γεωλογικού σχηματισμού και β) χαρακτηριστικές επαφές. Στις φωτογραφίες αυτές θα πρέπει να φαίνεται και κάποιο αντικείμενο ως κλίμακα, ώστε να γίνεται αντιληπτό το μέγεθος της εμφάνισης. Χαρακτηριστικές θέσεις φωτογραφιών θα σημειώνονται σε χάρτη. Οι φωτογραφίες θα βρίσκονται σε παράρτημα της έκθεσης.
1.5. Το μεγάλο ποσοστό φυτοκάλυψης, η παρουσία εκτεταμένου εδαφικού μανδύα, η απουσία φυσικών και τεχνητών τομών και η περιορισμένη ανάπτυξη οδικού δικτύου σε μία περιοχή, είναι παράμετροι που επηρεάζουν αρνητικά την αξιοπιστία και ακρίβεια της γεωλογικής χαρτογράφησης και θα πρέπει να επισημαίνονται. Η αβεβαιότητα αυτή αποδίδεται με τον χαρακτηρισμό του είδους των ορίων των γεωλογικών σχηματισμών (ορατό, καλυμμένο, ασαφές ή μεταβατικό).
2. Περιεχόμενο χάρτη
2.1. Στο γεωλογικό χάρτη γίνεται διαχωρισμός των γεωλογικών σχηματισμών, με την ακρίβεια που η κλίμακα το επιτρέπει, σύμφωνα με στρωματογραφικά και λιθολογικά κριτήρια.
2.2 Κατά τη χαρτογράφηση γίνεται διάκριση των γεωλογικών ορίων σε:
Όριο ορατό. Κατατάσσονται τα όρια που είναι ορατά ή σαφώς εντοπισμένα στο ύπαιθρο. Στην ίδια κατηγορία κατατάσσονται τα όρια με σαφή γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά (π.χ. αποθέσεις κοίτης ποταμών, κώνοι κορημάτων).
Όριο μεταβατικό ή ασαφές. Ο όρος αυτός καλύπτει την περίπτωση του μεταβατικού ορίου στο γεωλογικό υπόβαθρο και τα ασαφή όρια σε τεταρτογενείς σχηματισμούς.
Όριο καλυμμένο. Χαρακτηρίζεται το όριο το οποίο είναι καλυμμένο από εδαφικό μανδύα, ο οποίος λόγω της μικρής έκτασης ή πάχους δεν χαρτογραφείται.
2.3. Τα τεκτονικά στοιχεία που απεικονίζονται είναι:
Μετρήσεις κλίσης και κατεύθυνσης κλίσης των επιφανειών στρώσης, σχιστότητας, φύλλωσης κ.λ.π. των γεωλογικών σχηματισμών. Η πυκνότητά τους είναι τέτοια, κατά την κρίση του μελετητή, ώστε να εξασφαλίζεται η πληρέστερη προσέγγιση της γεωλογικής δομής της περιοχής.
Άξονες μεγάλων συγκλίνων και αντικλίνων με στοιχεία σχετικά με την γεωμετρία τους.
Τεκτονικές γραμμές όπως ρήγματα, εφιππεύσεις, επωθήσεις με διάκριση σε α) ορατά και β) πιθανά ή καλυμμένα.
Τα ρήγματα διακρίνονται (στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό) ανάλογα με:
α) την κίνηση των ρηξιτεμαχών σε κανονικά, ανάστροφα και μετασχηματισμού.
β) την ενεργότητα τους (κατ' αρχή εκτίμηση) σε ενεργά, πιθανά ενεργά και ανενεργά με βάση τα κριτήρια που αναφέρονται στην παράγραφο ? 1.12.6 παρόντος κεφαλαίου..
γ) μεγάλες διατμητικές ζώνες και θέσεις έντονου κερματισμού
2.4. Αναγράφεται ο βαθμός αποσάθρωσης ο οποίος παρατηρείται στην επιφάνεια.
2.5. Απεικονίζονται οι θέσεις των τεκτονικών διαγραμμάτων.
2.6. Διακρίνονται με διαφορετικό συμβολισμό οι περιοχές γεωλογικής αστάθειας και οι γεωλογικά ευαίσθητες περιοχές, όπως οι παλαιές και νέες κατολισθήσεις, οι καταπτώσεις βράχων, οι ερπυσμοί, οι θέσεις έντονης διάβρωσης και απόθεσης, οι ελώδεις περιοχές κ.λ.π.
2.7. Εντοπίζονται όλες οι θέσεις γεωερευνητικών εργασιών.
2.8. Εντοπίζονται οι θέσεις των σημείων εμφάνισης νερού. Οι πηγές διακρίνονται ως προς την λειτουργία τους (μόνιμη ή εποχιακή).
2.9. Στο υπόμνημα του γεωλογικού χάρτη περιγράφονται για κάθε γεωλογικό σχηματισμό η διακύμανση της λιθολογικής τους σύστασης (λόγω της μεγάλης έκτασης που καλύπτεται σε χαρτογραφήσεις μικρής κλίμακας), η δομή, η υφή, το χρώμα, η ανομοιομορφία, η ετερογένεια, ο βαθμός κερματισμού, o βαθμός καρστικοποίησης, η αποσάθρωση και η κάλυψη από εδαφικό μανδύα. Στην τελευταία αυτή περίπτωση καθώς και στην περίπτωση των πρόσφατων αποθέσεων απαραίτητο είναι να αναφέρεται το μέσο πάχος τους.
3. Κλίμακες
Οι χρησιμοποιούμενες κλίμακες εξαρτώνται από τη φάση της μελέτης όπως προβλέπεται και από την Ανάλυση τιμών γεωλογικών εργασιών (ΦΕΚ 223/Β/1993) ΥΠΕΧΩΔΕ/ΔΕΕ(ΕΚ1). Συγκεκριμένα:
Στην Αναγνωριστική Γεωλογική Μελέτη, χαρτογράφηση σε κλίμακα 1:5.000 έως 1:20.000. Σε κάθε περίπτωση η κλίμακα χαρτογράφησης είναι η ίδια με την κλίμακα της αναγνωριστικής μελέτης οδοποιίας. Το συνολικό εύρος εξαρτάται από τη μορφολογία του ανάγλυφου και εκτείνεται σε 1 χλμ. σε πεδινά τμήματα. Σε δυσχερείς γεωλογικά περιοχές ή σε περιοχές με γεωλογικές ιδιαιτερότητες μπορεί να είναι μεγαλύτερο μετά από αιτιολογημένη πρόταση του μελετητή και έγκριση της Υπηρεσίας.
Στην Οριστική Γεωλογική Μελέτη η χαρτογράφηση στην κλίμακα της προμελέτης οδοποιίας που συνήθως είναι 1:2.000 ή μεγαλύτερη. Το συνολικό εύρος χαρτογράφησης κυμαίνεται από 300 -500 μ. εκατέρωθεν του άξονα. Σε δυσχερείς γεωλογικά περιοχές ή σε περιοχές με γεωλογικές ιδιαιτερότητες μπορεί να είναι μεγαλύτερο μετά από αιτιολογημένη πρόταση του μελετητή και έγκριση της Υπηρεσίας.
Εφόσον απαιτηθεί λόγω αλλαγών μεταξύ προμελέτης και οριστικής μελέτης οδοποιίας, ή σε επιλεγμένες θέσεις μεγαλυτέρων απαιτήσεων (π.χ. κόμβοι, στόμια σηράγγων, βάθρα γεφυρών, κατολισθήσεις) χρησιμοποιείται κλίμακα μεγαλύτερη ανάλογα με τις ανάγκες σχεδιασμού του έργου.